Blaise Pascal. Een andere moderniteit. Over voelen, denken en liefhebben.

In heel het verhaal van de moderniteit speelt de Franse wijsgeer en wiskundige Blaise Pascal een eigenzinnige rol (net als Spinoza overigens). Hij staat mijlenver af van Descartes, alhoewel die de grootste invloed heeft op de latere eeuwen. Pascal is een holistische denker die de mens niet herleid tot een rationalistisch mechanisme, maar die de mens beschouwt als een holistisch wezen. Confer zijn allerberoemdste uitspraak: het hart heeft zo z’n redenen die de Rede niet kent. Filosoof en theoloog Klaas Bom is omwille van zijn dubbele specialisatie de ideale man om recht te doen aan de rijke persoonlijkheid van Pascal. Dat komt onder meer omdat rede en gevoel, filosofie en theologie nooit echt gescheiden worden bij Pascal. Terwijl de ‘passions’ bij Descartes misleidend zijn, worden ze bij Pascal een wezenlijk onderdeel van het menszijn. In zijn Pensées ontwikkelt hij die antropologie verder aan de hand van introspectie en studie van andere auteurs. Een andere verrassende uitspraak van hem: menszijn lukt alleen als je oneindig wordt liefgehad. Een baanbrekende uitspraak met veel toekomst. (ES)

K. BOM, Blaise Pascal. Een andere moderniteit. Over voelen, denken en liefhebben., Amsterdam (Boom), 2023